Spedycja jest jednym z elementów branży TSL - transport, spedycja logistyka. Czym dokładnie zajmuje się spedytor i kto potrzebuje jego usług?

Zanim przejdziemy do analizy poszczególnych elementów branży, należy zacząć od zdefiniowania spedycji. W dużym uproszczeniu to „organizowanie przewozu ładunków i wykonywanie wszystkich lub niektórych związanych z tym czynności” - Sikorski P., Zembrzycki T. Spedycja w praktyce. Zadania mogą być realizowane przez:

• działającego w ramach firmy pracownika transportu (spedycja własna),
• zewnętrzne przedsiębiorstwo transportowe (pełni funkcję przewoźnika i spedytora jednocześnie),
• specjalistyczna firma spedycyjna.

Kim jest spedytor?

Specjalistę, który organizuje proces przewozu towarów od nadawcy do odbiorcy, nazywamy spedytorem. Ich odbiorcami są firmy i osoby indywidualne. Pracownik odpowiada za zorganizowanie przewozu czy wystawienie dokumentów (listy przewozowe dostosowane do środka transportu tj. samochodów, kolei, statków czy samolotów). Potocznie, mianem spedytora określa się firmę spedycyjną.

Klasyfikacja spedycji ze względu na typ

Wyróżnia się dwa rodzaje spedycji:

• usługa nastawiona na zysk (publiczna / materialna),
• świadczenie nieodpłatne (własna).

Usługa materialna - przeznaczona na sprzedaż, do której ma dostęp każdy uczestnik w zamian za ustalone wynagrodzenie.

Świadczenie nieodpłatne - dostęp do usługi ma wyłącznie jego wytwórca. Przedsiębiorca w ramach własnej organizacji tworzy dział spedycyjny. Mówimy wówczas o spedycji własnej, która nie ma ceny sprzedaży, a koszty na nią wydatkowane, są zaliczane w ciężar innych obciążeń związanych np. z wytwarzanym produktem.

Przedsiębiorstwa stosują różne podejście do kwestii organizacji transportu. Spedycja krajowa może być realizowana w ramach zasobów organizacji, ale spedycja międzynarodowa może być zlecona na zewnątrz (outsourcing), co przenosi część obowiązków na zleceniobiorcę. Koordynuje on przewóz towarów od miejsca odbioru, aż do adresata.

Złożoność procesu spedycyjnego wymaga wyodrębnienia:

• spedycja gałęziowa - wszystkie zadania wykonane są przy użyciu jednego środka przewozowego. Wyróżniamy: spedycję kolejową, morską, lotniczą, samochodową i żeglugi śródlądowej. Każdy rodzaj ma własną dokumentację transportową,
• spedycja intermodalna - w tym wariancie w proces zaangażowany jest więcej niż jeden rodzaj transportu. Spedytor (operator transportu multimodalnego - tzw. MTO) koordynuje przewóz towarów i odpowiada za kompleksową obsługę w trakcie transportu od nadawcy do odbiorcy końcowego. Cała operacja bazuje na jednym, uniwersalnym dokumencie transportowym, który wykorzystuje się w wielu gałęziach przewozu.

Klasyfikacja według obszaru działania i zasięgu obsługiwanego towaru:

• spedycja krajowa,
• spedycja międzynarodowa,
• publiczna,
• własna.

Kryteria w spedycji

Istnieją dwa podziały, które określają kryterium charakteru i zakresu wykonywanych czynności oraz kryterium środka przewozowego.

W ramach charakteru i zakresu wykonywanych czynności wyróżniamy:

• spedycję czystą, która zajmuje się wyłącznie czynnościami spedycyjnymi (nazywana także właściwą),
• mieszana, czyli taka, która poza zadaniami przemieszczania towarów, wykonuje dodatkowe czynności.

W ramach kryterium środka przewożonego wymienić należy spedycje:

• morską - daje możliwość dostaw w formule door-to-door. Spedytor, wykorzystując fracht morski oraz wszystkie jego formy, odpowiada za skoordynowanie działań, które umożliwią dostarczenie przesyłki we właściwe miejsce na czas,
• kolejową - polega na obsłudze zleceń dostarczenia towarów wagonami kolejowymi. Z niniejszej definicji wyłączyć należy przewóz zestawów drogowych tzw. huge-pack i kombinacje z innymi rodzajami przewozu, czyli tzw. transport kombinowany,
• lotniczą - spedytor organizuje i administruje przesłanie towaru transportem lotniczym, również w wariancie door-to-door,
• samochodową - do transportu wykorzystuje się samochód lub zestaw drogowy - ciągnik siodłowy z naczepą lub pojazd z przyczepą.

Spedycja to złożony proces, którego zadaniem jest skoordynowanie drogi towaru, od nadawcy do odbiorcy. Wykorzystuje się do tego różne rodzaje transportu, który realizuje się w ramach danego terytorium lub większej liczby państw. Przesył może odbywać się jednym wybranym środkiem lokomocji, ale może być ich więcej. Spedytor może pracować dla zysku, świadcząc usługi w tym zakresie lub realizując czynności nieodpłatnie w ramach konkretnej organizacji. Dobrze zaplanowane i skoordynowane działania, zapewniają terminowe dostawy do odbiorców docelowych.

Transport i spedycja Częstochowa - zapraszamy do kontaktu.